DRZEWO ŚCIĘTE NA NOWO WYRASTA

„Drzewo ma jeszcze nadzieję,
bo ścięte na nowo wyrasta,
świeży pęd nie obumrze”.

/Księga Hioba 14,7/

W dniu 3 maja 1947 roku siostry benedyktynki, które po wkroczeniu władzy radzieckiej na Białoruś, musiały opuścić swój dom w Nieświeżu, przybyły do Polski i zamieszkały w Sierpcu. Siostry objęły na nowo Opactwo, które pod koniec XIX wieku zostało odebrane wspólnocie benedyktyńskiej ukazem kasacyjnym władz carskich.

Historia klasztorów – nieświeskiego i sierpeckiego – splata się ze sobą, ukazując niezbadane drogi Opatrzności Bożej. Kolebką obu domów zakonnych było Chełmno, gdzie na przełomie XVI i XVII wieku dokonała się potężna reforma żeńskiej gałęzi życia benedyktyńskiego. Reforma przeprowadzona przez Służebnicę Bożą m. Magdalenę Mortęską ((ur. ok. 1554 zm. 15 lutego 1631), stała się zaczynem powstania wielu nowych klasztorów w całej Polsce, m.in. także w Nieświeżu (1591) i Sierpca (1624). Kilka wieków kwitło w tych Opactwach życie monastyczne, aż do kasaty klasztorów przez władze carskie: Nieśwież zamknięto w 1877 roku, a Sierpc w roku 1891. Po odzyskaniu niepodległości Polski, w roku 1920 do Nieświeża przyszła wspólnota sióstr benedyktynek z Opactwa w Staniątkach i w jego mury znów powróciło życie benedyktyńskie. Niestety na skutek wydarzeń II wojny światowej siostry ponownie musiały opuścić dom w Nieświeżu i trafiły do Sierpca, gdzie oddano im zamieniony wcześniej na więzienie, a obecnie zrujnowany klasztor. Siostry zamieszkały na terenie Opactwa i podjęły się zadania jego odbudowy.

Patrząc na koleje losów klasztorów nieświeskiego i sierpeckiego, można przytoczyć słowa, które wiele wieków wcześniej umieszczono nad wejściem do Opactwa benedyktyńskiego na Monte Casino: „Drzewo ma jeszcze nadzieję, bo ścięte na nowo wyrasta, świeży pęd nie obumrze”/Księga Hioba 14,7/.

Tak jest naprawdę i świadczą o tym wieki, że istnieje w duchowości benedyktyńskiej potężne ziarno życia, którego nie są w stanie zniszczyć żadne przeciwności losu. Wciąż i wciąż na gruzach ludzkich klęsk i niepowodzeń wyrasta nowe życie.

*   *   *

Pamięci sióstr z klasztoru
św. Eufemii w Nieświeżu na Białorusi,
które po II wojnie światowej
przybyły do Polski.

„Ordo Divini Officii…” (druk: Beuron 1938), zawiera spisy mniszek klasztorów kongregacji. Spis nieświeski jest na s. 74-75. Są tam: Ildefonsa Jaroń ksieni, Blanka Czerniawska przeorysza; profeski chórowe wieczyste: Scholastyka Świtalska, Gertruda Strauss (zm. 1943), Romana Dawidowska, Bogumiła Zembrzycka, Mechtylda Lewandowska, Ludgarda Skruńdź; profeski chórowe czasowe: Irmengarda Zgorzelska, Eufemia Suska, Bernarda Hebert, Benedykta Stalińska, Ernesta Kołłątaj; nowicjuszka chórowa: Leonia Lewartowska; konwerski profeski wieczyste: Józefa Godycka Ćwirko, Leonarda Szepetko, Walburga Reguła, Hildegarda Zagórska, Romualda Miłaszewska, Bonifacja Wąsik; konwerski profeski czasowe: Melita Hamernik, Kazimiera Borzym; konwerska nowicjuszka Majola Rotkiewicz; oblatki „ostiariae”: Felicyta Paszkiewicz, Benigna Juchniewicz, Wojciecha Matuszczak; oblatki „rotariae”: Antonia Zaorbreit (chórowa), Odonia Izajewicz (zm. 1939), Hugonia Karwowska.

W listopadzie 1945 roku siostry musiały opuścić klasztor w Nieświeżu i rozpoczął się dla nich kilkuletni okres powojennej tułaczki. Historia życia każdej z sióstr to osobna księga, zapisana doświadczeniem trudów i radości, walk i zwycięstw, którymi naznaczona była ich codzienność (…).

Można sobie jedynie wyobrazić jak trudno było wspólnocie kilkudziesięciu mniszek, które znalazły się bez dachu nad głową, na obcej ziemi i w obcym środowisku. Niepewność jutra, brak podstawowych środków do życia i zagrożenia wynikające z powojennego chaosu nie były jednak w stanie zgasić w siostrach ufności w działanie łaski Bożej. Szły tam, dokąd prowadziły ich drogi Opatrzności (…).

Początkowo zatrzymały się w Łazach, w majątku benedyktynek staniąteckich. W 1946 roku część sióstr z Ksienią Ildefonsą Jaroń wyjechała do Świdnicy, a w roku 1947 już na stałe przeniosły się do Sierpca, gdzie oddano im zrujnowany pobenedyktyński klasztor. Pozostałe mniszki wraz z przeoryszą Benedyktą Stalińską zatrzymały się najpierw na krótko w Bystrzycy a następnie przeniosły się do Ząbkowic Śląskich. W 1950 dołączyły do wspólnoty w Sierpcu i wszystkie siostry nieświeskie zamieszkały razem. W 1957 roku osiem sióstr z przeoryszą Benedyktą Stalińską podjęło nowe wyzwanie, wyjechały do Drohiczyna i osiedliły się w pobenedyktyńskim klasztorze, aby tam – podobnie jak siostry w Sierpcu – podnieść klasztor z ruin i odnowić życie zakonne.

Siostry w tych trudnych czasach nie tylko porządkowały wewnętrzne życie wspólnoty i podnosiły z ruin przekazane im klasztory, ale podejmowały – na miarę swoich możliwości – pracę społeczną. Otwarły sierociniec i dom dziecka w Świdnicy, a potem w Sierpcu; założyły 3-letnie Liceum Krawieckie w Ząbkowicach. Niestety władze komunistyczne odebrały siostrom prawo prowadzenia tych placówek.

Wszystkie trudy i przeciwności zewnętrzne nie zmieniły jednak stopnia zaangażowania sióstr w życie lokalnego środowiska. Pracowały jako zakrystianki, prowadziły przy klasztorze katechezę dla dzieci i młodzieży. Uczyły pracy i modlitwy. Będąc same ubogie, wspomagały uboższych od siebie.

Zmęczone pracą, wyniszczone trudami i chorobą odchodziły cicho do wieczności. Odchodziły otoczone troską i modlitwą nowego pokolenia mniszek, którym utorowały drogę i dały przykład życia oddanego Bogu.

Siostry, które przyszły z klasztoru św. Eufemii z Nieświeża do Polski spoczywają na kilku cmentarzach, bo w różnych stronach Polski powołał je Pan do wieczności. Siostry, które przyszły do Sierpca i w nim pozostały spoczywają w dwóch miejscach: 7 sióstr spoczywa w podziemiach kościoła parafialnego p/w Wniebowzięcia NMP, a 7 na cmentarzu parafialnym, gdzie jest kwatera grobów sióstr.

W Sierpcu zmarły:

1. Ildefonsa Jaroń, KSIENI, zm. 1950 w Sierpcu.
2. Walburga Reguła, zm. 1957 w Sierpcu.
3. Scholastyka Świtalska, zm. 1963 w Sierpcu.
4. Bogumiła Zembrzycka, PRZEORYSZA, zm. 1965 w Sierpcu.
5. Hildegarda Zagórska, zm. 1970 w Sierpcu.
6. Hugonia Karwowska, zm. 1972 w Sierpcu.
7. Romualda Miłaszewska, zm. 1975 w Sierpcu.
8. Mechtylda Lewandowska, zm. 1979 w Sierpcu.
9. Benigna Juchniewicz, zm. 1982 w Sierpcu.
10. Leonarda Szepetko, zm. 1984 w Sierpcu.
11. Wojciecha Matuszczak, zm. 1985 w Sierpcu.
12. Majola Rotkiewicz, zm. 1989 w Sierpcu.
13. Bonifacja Wąsik, zm. 1994 w Sierpcu.
14. Józefa Godycka Ćwirko, zm. 1995 w Sierpcu.

Wieczny odpoczynek racz im dać Panie,
a światłość wiekuista niechaj im świeci.
Niech odpoczywają w pokoju wiecznym.
Amen

Modlimy się o pokój wieczny dla naszych sióstr, wierząc jednocześnie, że one TAM, gdzie wszystkie sprawy tego świata widzi się z zupełnie z innej perspektywy – perspektywy wieczności – wspomagają nas swoim mądrym wstawiennictwem. Prowadzą nadal, razem z nami, rozpoczęte przed 70 laty dobre dzieło.

*   *   *